بنګښ


بنګښ که چيرې د بنګښو پښتنو د نسب شجره په ژوره تو ګه تر څيړ نې ل ند ې ونيسو، نوجو ته به شي چې بنګښ کرلڼي پښتا نه د ي۔ تاريخ حيات افغاني د بنګښو د لو مړ ني استو ګنځي په اړوند د اسي ليکي:” د د غې قبيلې لو ی نيکه اسمعيل نو ۔ ميد ه چې د ګر د يز د سيمې په زرمت(زرمله) کې او سيد ه وروسته بيا د د غې قبيلې د غړو تر مينځ کو رنۍ جګړې ۔ پيل شوې چې په نتيجه کې د و ی پر د وو ګو ند ونو و ويشل شو ل چې يوه يې سمل او بله يې ګاړه نو ميږي هغننه و خت چې په زرمت کې د د غې قبيلې د خلکو شمير مخ پر ډير يد و شو او له بلې خو ا يې د غلجي قبيلې زور او ځواک وليد نو تقر يبا ٦٥۔ کلونه د مخه يې د غه سيمه پر يښود له او وتلو ته اړ شول، چې وروسته بيا د و ی په کورمې، پيواړ او شلوزان کې چې د سپين غره په سهيل کې مو قعيت لري خپله قبضه ټينګه کړه، خو د اورکزيو او د د و ی تر مينننځ خوا بد ي پيد اشوه په هغه وخت کې خټکو هم د بنګښو سره مر سته وکړه او تر يوې سختې جګړې ورو سته يننې د او رکز يو لس له کو ها ټه لنډ کړ او خپلې واګې يې ور با ند ې ټينګې کړې، څو په پا ی کې د بنګښو او او رکزيو تر مينځ ۔ سر حد وټا کل شو ميد ان او هغه د ره چې اوس بنګښ پکې استو ګن د ي د بنګښو او د شمال غر نيزه سيمه او رکننزو ۔ ته ورسيد ه ” [ 27 ، 28 ، 29 [ 24 د پښتنو تاريخ، د قا ضي عطاؤال خان تاليف، د کا بل چاپ Cambridge History of India 25 26 اتلس قريه ها ی افغانستان، د کابل چاپ 27 حيات افغا ني، پښتو ژباړه، ٤٥٨ ،٤٥٦ ،٤٥٧ او ٧٤٣ مخونه، د پيښور چاپ 28 د پښتنو تا ريخ، لو مړ ی ټوک، د قا ضی عطاؤال خان اثر، ٣٩ مخ، د کابل چاپ ١٣٥٦ 29 پښتو نستان، عبد الرؤف بينوا، ٢٧ مخ، ١٣٣۔ کال، کابل پښتانه قبيلې وپېژنئ ۞ ۞ خيبر ويب پاڼه khyber.org ۞ ډاکټر لطيف ياد ۞ 57 ۞ د تا ريخي رو ايتو نو سره سم د اورکزيو سيمې ته د د و ی راتګ په کال ١٣٩٨ ع کال کې تر سره شننو ی د ی، ۔ چې بيا ورو سته يې د کو هاټ سيمه يې هم له هغو نه ونيوله د يوه افسانوي ر وايت له مخې د د و ی تننر مينننځ د غننه ۔ شخړه د د ا ی په نامه يوه تن اواره کړه په د ې تو ګه چې يو ځل د بنګښو او اورکزيو ملکان د سيمو د ويش له پاره په ۔ د ر سمند نو مي ځا ی کې سره را غو نډ شوي وو او هرې يوې خوا غو ښتل چې زر خيزې سيمې تر ل سه کړي له همد ۔ ې کبله د د و ی تر مينځ سوله ونه شوه او نږ د ې و چې د د و ی تر مينځ بيا جګړه ونښلي په د غه وخت کې د د ا ی پننه ۔ نامه يو سپور سړ ی له ليرې را ښکاره شو څر نګه چې د واړه قبيلي يعني او رکزي او بنګښ له شخړو او ل نجو نه په تنګ شوي وو، نو د و ی په د غې خبرې سره اتفاق وکړ که چيرې د غه سپور راشي، نو د و ی به ورتننه د بنګښننو او اورکزيو د قبيلو تر مينځ د ځمکو او سيمو د ويش سؤ ال مطرح کړي او هر هغه نظر چې د ا ی ورکړ د واړه خننو اوې ۔ به يې مني په د غه وخت کې د ا ی نو می سپور را ور سيد او د واړو غا ړو د د غې شخړې د اوار ولو په سننر لننه د ه سره خبرې وکړې، د ا ی په د اسې حال کې چې پر اس سپور و په پښتو ژبه يې د اسي وويل چې : د ا ی خو د اسي وايي چې سمه د بنګښ، غر د او رکزي ۔ ويل کيږي چې له هما غې ور ځې د د ا ی ويش عملي شو چې تر او سه پو رې د چلند وړد ی [ 3

بنوڅی ۔ زموږ پښت پو هان (نسب پيژند ونکي) بنو څي د پښتنو د کرلڼي ټولنيز ې ډلې نه شميري د تنا ريخني رو ۔ ايتو نو له مخې د بنو څيو لو ی نيکه شاه فر يد نو ميد چې ورو سته په شيتک مشهو ر شو د شيتک مور ککۍ نو ميد ه ۔ ۔ چې د د ه د زيږ يد و په وخت کې په لنګوال مړه شوه پلر يې پر د ه با ند ې د شاه فر يد نوم کيښود د اسي روايتونه هم مو جود د ي چې شيتک د رې مير منې د ر لود ې، چې د لو مړۍ مير منې نه يې چې با نو نو ميد ه د وه زامن چې کيوي او سو راڼي نو ميد ل و زيږيد ل چې د د و ی د مور د نوم له کبله د و ی ته با نوزي يا بنو زي ويل کيد ل چنې د ۔ بنو د سيمي پښتانه يې بنو څي بولي او د بنو د سيمي د تسميې وجه همد ا مير من د ه د بلې مير منې او ل د ه يې تڼي او د وړ د ي د د ريمې مير من او لد ه يې جيلم او هويد وو ۔ ۔ ډپټي محمد حيات خان په خپل مشهور اثر تاريخ حيات افغاني کې چې د د ه له خوا ١٤١ کلونه وړاننند ې پننه اردو ژبه کښل شو ی و او بيا ورو سته په انګر يزي او پښتو ژبو ژبا ړل شو ی د ی د د و ی د پخو انۍ سيمي او د بنو سيمې ته د بنو څيو د راتلو په اړوند د اسي ليکلي د ي:” د بنو څيو د استو ګني اصلي ځا ی د سليمان د غره يوه لړۍ يعنني د پښتانه قبيلې وپېژنئ ۞ ۞ خېبر ويب پاڼه khyber.org ۞ ډاکټر لطيف ياد ۞ 62 ۞ شوال غر و او د بنو څيو تر راتګ د مخه په بنو کې د هني او منګلو قبيلي ميشته وې، چې بيا ورو سته د د غو قننبيلو پير شيخ شاه محمد رو حاني(رح) د د و ی نه له د ې کبله خپه شو چې د غلو د انو عشر يا لسمه برخه يې چې هغه ته ور کو له ور باند ې بند ه کړه، چې له هما غه و خته نو موړي پير د شيتک له او لد ې نه د کيوي او سوراڼي اولد ه د خپل زو ی شاه نيکبين سره يو ځا ی د شوال د غره نه د ې سيمي ته راو ليږل او اجازه يې ورکړه چې د و ی باينند د هننني او منګلو قبيلي له د ې ځايه وباسي او د غه سيمه چې د بنو څيو تر راتلو د مخه په ډنډ با ند ې مشهوره وه په خپننل واک ۔ کې راولي څر نګه چې د شيتک اولد ه د شوال په غره کې د وزيرو قبيلې د زور زياتي په وجه په تنګ شوي وو، نو د نو موړي پير د غه خبره يې غنيمت و ګڼله او د غې سيمې ته يې ډله ايزه ليږ د يد نه پيل کړه چې لو مړ ی د تو چني ۔ سين سهيل او د ګبر غره په شمالي لمنې ورغړ کې ميشته شول بنو څيو د خپل پير د زو ی شاه نيکبين په غو ښننتنه د ۔ رې کو ترې راوړې د يوې کو ترې نه يې هيڅ بڼکې ونه ايستلي، د د ويمې کو ترې نيما يې بڼکې او د د ريمننې کننو ترې ټو لې بڼې يې وايستلې او د رې واړه کو ترې يې د خپل يوه استازي په لس د هني او منګلو قبيلو ته واستولي او د ا پيغام يې ور وليږه که چيري هر هغه څوک چې خپل مالونه له ځا نه سره واخلي او له د ې ځايه و ليږد ي نو د و ی به د هغې کو ترې په شان په امن کې وي چې بڼکې يې نه د ي ايستل شوي او د و ی ته به هيڅ ډول ځا ني او مالي زيننان ور ونه رسيږي او هغه خلک چې په د ې کار کې ځنډ وکړي نود د و ی سره به د هغې کو ترې په څير چلند وشي چې نيمننا يي بڼي يې ايستل شوي وي يعني د و ی ته به ځا ني او ما لي تا وانونه ور ورسيږي او پښيما نه به شي او هغه څوک چې ۔ نه ځي موږ به هغه د خپل پير په بر کت د هغې بې بڼکو کو ترې په څير لوڅ کړو کله چې هني او منګلو قننبيلو د کننو ترو د غه حال وليد او نو موړ ی پيغام يې واوريد ه نو په خپلو مينځو کې يې سره سل او مشوره وکړه چې که چيرې له ۔ د و ی سره جګړه وکړي نو د بر ياليتوب هيله نشته همد اراز د و ی د خپلې بې اتفا قۍ او د خپل پير د خپګان په وجننه ۔ خو اشيني وو له بلې خوا بنو څيو د د و ی کرنې او زراعت ته تا وانونه رسول، چې په پا ی کې هني او منګننل قننبيلې ۔ مجبوره شوې چې خپله سيمه پر يږد ي د هني يو شمير خلک د هند وستان خو اته وليږ د يد ل او لږ شنمير د منګلنو سره د سپن غره په سهيلي برخه کې ميشته شول او په د ې تو ګه بنو څيو پر د غې سيمې خپله واک ټينګ کننړ او پننه ۔ بشپړه تو ګه يې د غه سيمه په خپله ولکه کې راوسته که څه هم د بنو څيو له خوا د د غې سيمې د نيو لو نيټننه نننه د ه معلومه، خو د و ی د شيخ شا ه محمد روحاني(رح) په وخت کې چې د شاه رکن عالم همعصره او مر يند و د لتنه ميشنته شوي د ي او شا ه رکن عالم د ٨٨ کلو نو په عمر په(٧۔٥ ۔ لمريز) کال له د ې نړۍ نه ستر ګې پټې کړي د ي ” خو علمه استاد رشاد (رح) د حيات افغا ني د پښتو ژباړې، پيښور په ٥١۔ مخ په پايليک(پاورقي)کې د شيخ رکن ا لعالم په باب د اسي کښلي د ي:” شيخ رکن العا لم د شيخ صد رالد ين عارف زو ی او د شيخ بهاؤ الد ين زکر يا ملتا ني سهر ورد ي لمسی د ی، د د ه د مړ ينې کال په مقا ما ت ار شا د يه (٨٥) مخ کې، د خز ينته ال صفياپه ٢/٥١ مخ، د او ليا ملتان په ١٩٨ مخ او د اوليا هند و پاکستان په ٣١٣ مخ کې ٧٣٥ ۔ هجري قمري ليکل شوي د ي “