جبار خيل
جبار خيل په غلجيو پښتنو کې يوه مشهوره قبيله د ه چې د ننګر هار وليت د سره رود او حصا رک غلجا ينني په ولسواليو، د لغمان وليت د کڅ عزيز خان په سيمه، لو ګر او د کابل او جلل اباد تر مينځ سيمو لکه ګند مک، جګد لک، تيزين او د کابل وليت په خاک جبار کې چې د جګد لک او خورد کا بل تر مينځ مو قعيت لري ميشته د ي۔ که د جبار خيلو د نسب شجره په غور سره وګورو نو د و ی د احمد زيو غلجيو يوه پښه د ه، چې د خپل نيکننه ۔ جبار بابا د نامه په وجه په جبار خيلو ياد ېږي د جبار بابا مزار د کا بل د خاک جبار په و لسوالۍ کې د ی، له همد ې کبله د غه ولسوالي د خاک جبار په نامه سره ياد ېږي چې د جګد لک او خورد کا بل تر مينځ مو قعيت لري۔ د لو ی احمد شاه با با د واکمنۍ په وخت کې د حصارک غلجا يي د جبار خيلو مشر لنګر خان نو مينند چننې نننو ۔ موړ ی د جبار خيلو د قبيلې نا متو مشر تير شو ی د ی د امير د وست محمد خان د واکمنۍ په وخت کې د جبار خيلو د ۔ قبيلې مشران د احمد خان زو ی عزيز خان و چې د جبار خيلو د مر يم خيلو په څا نګې پورې يې اړه د ر لود ه د عزيز پښتانه قبيلې وپېژنئ ۞ ۞ خېبر ويب پاڼه khyber.org ۞ ډاکټر لطيف ياد ۞ 109 ۞ خان پلر احمد خان د ډيرې مود ې له پاره د امير د و ست محمد خان د مشر ورور فتح خان د نږد ې مقر بينو نه و چې هغه ور ته د لغمان د کڅ په سيمه کې ډير جا ګيرونه ور کړل چې بيا ورو سته نو موړې سيمه د هغه د زو ی عزيز خان د نامه له کبله تراو سه پورې د عز يز خان د کڅ په نامه سره ياد ېږي چې د ننګر هار د د رونټې سيمې ته نږد ي پر ته د ه او د پښتو د ژبي د مشهور ليکوال او شا عر ارواښاد استاد ګل پا چا الفت مزار هم د کڅ عز يز خان په سيمه کې د ی۔ له بلې خوا د امير د و ست محمد خان او عز يز خان جبار خيل تر مينځ خپلوي هم مو جو د ه وه، هغه د ا چننې د ۔ عزيز خان خور د امير د و ست محمد خان مير من وه د افغان- انګر يز په لو مړۍ جګړه کې عز يز خان، امير د وست محمد خان ته وفا د اره پاتې شو، خو ورو سته په ١٨٤۔ او ١٨٤١ ميلد ي کلو نو کې نو موړ ی د محمد شاه خان با بکر خيل سره چې هغه هم د انګر يزي ښکيلکګرو سر سخته د ښمن و و يو ځا ی شو او د انګرېزانو پر خلف د هغه په ملګر تيننا ۔ په ډيرې زړورتيا او ميړانې و جنګيد کله چې امير د و ست محمد خان د د ويم ځل له پاره د افغانستان واکمن شنو ننو عزيز خان د حج د مبا رکې فر يضې د اد ا کو لو له پاره مکې معظمې ته لړ او د حج تر مر اسمو ورو سته د هغې نا رو غۍ له کبله چې ور پيښه شوې وه په ١٨٥٥ ميلد ي کال کې هورې وفات او ښخ شو۔ د عزيز خان تر مړ يني ورو سته د هغه ورور کريم خان جبا رخيل د امير د و ست محمد خان پر خلف پو رته شو، نو موړي د غازي محمد شاه خا ن با بکر خيل په ملګر تيا پر چا ر باغ بر يد وکړ او د کابل- جلل اباد لره يې بند ه کړه په د غه وخت کې د د و ی د مبارزې مرکز اوزبين و ۔ ۔ د امير شير علي خان د واکمنۍ په وخت کې د عزيز خان جبار خيل زو ی غازي عصمت ال خان جبننار خيننل د ۔ جبار خيلو غلجيو مشر و هغه ته د امير شير علي خان له خوا د حشمت الملک لقب ور کړل شو او په د ربار کې يننې د ۔ وزير معاد ل صل حيتونه د ر لود ل او د کابل او د کابل د شا او خوا د سيمو د امنيت مسئول و په د غه وخت کې ا مير شير علي خان د جبار خيلو د قبيلې يو بل تن مشر د محبت خان زو ی ار سل خان جبا ر خيل خپل سل کار او د بهر نيو ۔ چارو وزير وټا که او د زرمت، خو ست او کټواز د سيمو د چارو مسئو ليت يې د هغه زو ی معز ال خان ته و سننپاره د عصمت ال خان جبا ر خيل په څير ار سل خان د امير شير علي خان په د ر بار کې د ډير ځواک او نفوذ خا ونند و، لنه همد ې کبله وه چې امير شير علي خان د حصارک غلجا يي سيمه د ما ليې د ور کو لو نه معا فه کړه۔ جبار خيل په پښتني ننګ او غيرت ټينګ، زړور، ميلمه پاله، هيوا د پا لو نکي او په علم او پو هې مين خلننک د ۔ي هما غسې چې د انګريزي استعمار او ښکيلک پر خلف يې زړورې مبا رزې کړي او توري يې وهلي د ي او د بننر ايډن لښکرې يې ما تې کړي د ي، د روسي سور استبد اد ي ښا مار پر خلف هم په ميړ انه جنګيد لي د ي۔ په حصارک غلجا يي کې د جبا رخيلو مشهور کلي د اد ي: اب زنګياني، غوږيزه، ناد ر، ګل خيل، حليم خيل، ظر ۔ يف خيل، سياب، چار توت، سروند ، بر جنه، خنجر او کڅي مشهور خيلو نه يې مر يم خيل، نو ګيا ڼي خيل او نننور د پښتانه قبيلې وپېژنئ ۞ ۞ خېبر ويب پاڼه khyber.org ۞ ډاکټر لطيف ياد ۞ 110 ۞ ي۔ جبار خيل زيا تره د کر کيلي په چا رو بو خت د ي، غنم، جوار او نور حبو بات پکې کر ل کيږي. د حصننارک غلجايي د جبار خيلو شمير د ٢ زرو تنو په شا او خواکې اټکل شو ی د ی ۔ ۔
جلال زي که چيري د غلجيو پښتنو د نسب شجره په غور سره و څيړو، نو د ا به تر ې جو ته شي چې جل لزي د اند ړو ۔ ۔ يو ښاخ شميرل کيږي جللزي د غزني وليت د اند ړ او شلګر په و لسواليو او واغز نو مي سيمه کې ميشته د ي همنند ا ۔ رازد پکتيا وليت د زرمت په ولسوالۍ چې د زر ملې په نامه سره هم ياد ېږي يو شمير جللزي استوګنه لري د پکتيکا و ل يت په کټواز سيمه کې هم جللزي ميشته د ي۔ http://en.wikipedia.org/wiki/Jadoon 76 پښتانه قبيلې وپېژنئ ۞ ۞ خېبر ويب پاڼه khyber.org ۞ ډاکټر لطيف ياد ۞ 114 ۞ ۔ جللزي ډير غيرتمن او په پښتو او پښتو نولۍ با ند ي ټينګ ولړ خلک د ي همد اراز د و ی د علم او پو هنني سره ډيره مينه لري د د و ی حجرې تل د ميلمنو پر مخ خلصي وي ۔ ۔ جل لز يو تل د خپلو نورو پښتنو په څير په هيواد او خپلو اکۍ مين خلک د ي، همد ا و جه د ه چې د انګر يزي ښکيل کګرو پر خلف د افغان- انګر يز په د ري ګو نو جګړو کې يې د و ی ته خو له ما توو نکي ګو زارونه ور کړي د ي. . همد اراز د سره ښکيل کګرو يعني د روسي استعما ر او د د و ی د ير غلګر پو ځ په وړانند ې د د و ی مبنا رزي ز موږ د ګران هيواد افغانستان د ويا ړلي تا ريخ زرين با بو نه د ي چې موږ تل پري و يا ړو او د د رناوي سر ونننه ور ته ټيټوو۔ ۔ جللزي زيا تره د کر کيلي او با غد ارۍ په چارو بو خت د ي د کر نې محصو لت يې غنم، جوار او همد اراز د بڼوڼو محصو لت يې انګور، مڼي، زرد الو او نورې ميوي د ي چې زياتره د کا ريزونو د اوبو په ذريعه خړو بيږي